Y Tý là một xã vùng cao biên giới với độ cao trên 2000m so với mực nước biển, nép mình bên núi Nhìu Cồ San nên có nhiệt độ quanh năm ôn hòa. Tuy nhiên, có những thời điểm vào mùa đông lại rất khắc nghiệt, thậm chí có nhiệt độ xuống đến âm độ C, trời có sương giá và được đông đảo bạn trẻ chọn đến để săn tuyết, săn mây. Đây cũng là địa điểm duy nhất có dân tộc Hà Nhì sinh sống. Những bộ trang phục lạ mắt, những nét văn hóa, ẩm thực thú vị,... đã giúp người Hà Nhì sở hữu một nét rất riêng.

Mỗi mùa trong năm ở Y Tý lại mang một vẻ đẹp riêng. Người ta thường nói: “Khi nào trời chuyển gió mùa/ Thì lên Y Tý, Tà Xùa săn mây…”. Đúng với thời điểm này, trời bắt đầu trở lạnh và Y Tý cũng chớm đông. Vậy hãy cùng chúng mình điểm qua một vài địa điểm nổi bật mà ai cũng nên khám phá khi đặt chân tới Y Tý lúc sang đông nhé!

Đỉnh Lảo Thẩn - nóc nhà Y Tý 

Tọa lạc tại bản Phìn Hồ, “Nóc nhà” của Y Tý - đỉnh Lảo Thẩn với độ cao 2860m từ mặt nước biển, từ lâu đã là điểm săn mây, săn tuyết phổ biến với những bạn trẻ ưa mạo hiểm, muốn chiêm ngưỡng khung cảnh núi non hùng vĩ. Chinh phục được đỉnh Lảo Thẩn, du khách sẽ có cơ hội chìm đắm trong khung cảnh thần tiên khi bốn bề bao phủ bởi mây cùng nắng và gió. Theo như tiếng địa phương, Lảo Thẩn mang nghĩa hai tầng núi. Thời điểm thích hợp nhất trong năm cho các bạn trẻ săn mây trên “nóc nhà” Y Tý rơi vào khoảng từ tháng 10 đến tháng 4 hằng năm. Ngoài ra vào những năm có tiết trời lạnh, Y Tý cũng là một trong những điểm sẽ xuất hiện tuyết rơi nhiều nhất nước ta.

Trên đỉnh Lảo Thẩn còn là một địa điểm tuyệt vời cho những ai muốn đón hoàng hôn vì nơi đây được biết đến như là nơi mặt trời mọc sớm nhất và đi ngủ muộn nhất. Trong tiết trời se lạnh, du khách sẽ được nhìn ngắm mặt trời lấp ló sau biển mây mờ ảo, chiếu rọi sưởi ấm cả một vùng trời. Bầu trời lúc này sẽ ánh lên màu nắng rực rỡ tạo nên một tuyệt cảnh mà có lẽ sẽ gây dư âm thương nhớ cho những ai từng chiêm ngưỡng vẻ đẹp vừa hùng vĩ nhưng không kém phần thơ mộng trên “nóc nhà” Y Tý.

Nhìu Cồ San - ngôi làng tuyết trắng 

Nhìu Cồ San – một trong những địa điểm thu hút khách du lịch nhất từ đầu năm 2021 do có sự xuất hiện của băng tuyết. Đây là một thôn nằm giữa đường đi lên xã Y Tý, huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai và cách trung tâm thành phố 4km theo hướng Trịnh Tường. Ngôi làng nhỏ này đã “đốn gục” bao trái tim của người yêu du lịch và thích khám phá những vùng đất mới bởi vẻ đẹp và khí hậu trong lành. 

Vào những ngày đầu đông, Nhìu Cồ San như được khoác lên mình một chiếc áo của sự tinh khôi, trong trẻo và mang đậm bản sắc nơi núi rừng Tây Bắc. Lớp tuyết trắng xóa bao phủ khắp những ngôi nhà tường cổ, mỏm đá và tán cây… Ánh lên trong vẻ đẹp ấy là những bông hoa rừng mang hương sắc tuyệt đẹp. Khoảnh khắc nắng lên và chiếu rọi, ngôi làng Nhìu Cồ San trở nên lung linh huyền ảo hơn bao giờ hết.

Chợ phiên Y Tý - phiên chợ đa sắc màu 

Đến với Y Tý, du khách không những được trải nghiệm săn mây trên đỉnh Lảo Thẩn mà còn  bị thu hút bởi phiên chợ nhộn nhịp họp vào mỗi dịp thứ 7 hàng tuần. Đến thăm chợ phiên Y Tý du khách sẽ có cơ hội tìm hiểu về những nét truyền thống đặc trưng của người Hà Nhì Đen, được thưởng thức đặc sản nơi đây cùng với bia Hà Nhì - đặc sản của một trong số những dân tộc ít người nhất ở Việt Nam. Người dân nơi đây không chỉ đến chợ để mua bán trao đổi hàng hóa mà còn để gặp gỡ, tâm tình. Chợ phiên Y Tý tấp nập được tô màu rực rỡ bởi những bộ trang phục truyền thống của dân tộc vùng cao Tây Bắc. Du khách sẽ được dạo chơi trong tiết trời se lạnh ngày đông và trải nghiệm những nét văn hóa đặc sắc, độc đáo. 

Không như một số phiên chợ thường chỉ bán một số loại hàng hóa, tại chợ phiên Y Tý bạn sẽ tìm được đủ các loại mặt hàng từ quần áo, đồ gia dụng, thực phẩm, trang sức... đến cả những sản vật đặc trưng của bà con dân tộc Hà Nhì, Mông, Dao,... Tại đây có cả mâm, ghế, giỏ xách tự đan từ những đôi bàn tay khéo léo của người Hà Nhì. Những thứ vốn thô sơ trở nên vô cùng tinh xảo và hữu ích.

Chợ Mường Hum - phiên chợ đa văn hóa 

Ngoài chợ phiên vào mỗi thứ 7 hàng tuần ra thì phiên chợ cuối tuần ven suối - Mường Hum vào mỗi chủ nhật cũng náo nhiệt không kém. Bởi nơi đây hội tụ nền văn hóa và ẩm thực độc đáo của nhiều bà con dân tộc thiểu số, là nơi gặp gỡ, giao lưu, mua bán và vui chơi của đồng bào các dân tộc Hà Nhì, Mông, Hoa, Dao Ðỏ, Dao Tuyển, Hán…

Đồng bào nơi đây đi bộ, đi ngựa, mang vác hàng hóa đến chợ để trao đổi, mua bán, giao lưu. Ai nấy đều khoác trên mình những trang phục lộng lẫy đầy màu sắc. Những chiếc áo dài màu hồng, màu xanh của các cô gái Thái; những chiếc váy hoa, váy màu cam gợi cảm của các thiếu nữ Mông, tất cả đều lung linh khoe sắc. Trang phục sắc sảo hơn cả là của người Dao Đỏ: các thiếu nữ mặc áo quần màu chàm đen điểm xuyến hoa văn trên ngực tựa như những cánh bướm và đội chiếc khăn đỏ rực được kết thêm rất nhiều món trang sức bằng bạc, lúc nào cũng lấp lánh. Đến chợ Mường Hum, du khách sẽ được thưởng thức những đặc sản của người dân nơi đây đặc biệt là những trang sức bằng bạc do người Dao địa phương chế tác mang đến chợ bày bán.

Lễ hội Khô Già Già - lễ hội cầu mùa 

Người Hà Nhì Đen là một nhóm thuộc dân tộc Hà Nhì, có đời sống kinh tế chủ yếu dựa vào canh tác nông nghiệp. Theo tiếng Hà Nhì, Khô Già Già có nghĩa là “bội thu” nên lễ hội Khô Già Già sẽ được tổ chức vào ngày Thìn đến ngày Thân tháng 6 âm lịch hằng năm nhằm tôn thờ các vị thần đã bảo vệ mùa màng và cầu cho mưa thuận gió hòa để cây trồng tốt tươi, ra hoa kết trái, dân bản có cuộc sống ấm no. Đây là lễ hội lớn nhất trong năm của đồng bào Hà Nhì Đen và cũng là lễ hội được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.

Ngày đầu tiên của lễ hội, người Hà Nhì sẽ cùng nhau lên rừng cắt cỏ gianh về lợp lại mái lán thờ mới, dọn dẹp vệ sinh xung quanh lán thờ. Ngày thứ hai là ngày diễn ra nghi lễ quan trọng nhất – mổ trâu, dâng tế hồn trâu cho thần linh. Sau ngày thứ 3, người dân sẽ bắt đầu tổ chức cúng lễ và mở hội vui chơi, có rất nhiều trò chơi dân gian mang đậm nét văn hóa của người dân tộc vùng cao như đánh đu, đẩy gậy, nhảy bao bố, kéo co,...Các chàng trai, cô gái có thể đến để kết bạn, tìm bạn đời của mình.

Nếu có dịp tới Y Tý , bạn đừng quên ghé thăm những địa điểm trên nhé, chắc chắn sẽ không làm bạn phải thất vọng đâu.